Người dân Hà Nội tiêm vắc xin COVID-19 vào đợt dịch bùng phát lần thứ tư, trong năm 2021 Ảnh: Bảo Khang

Vắc xin hiện hành vẫn hiệu quả với biến chủng mới

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh Vương Ánh Dương, các nghiên cứu trên thế giới đã ghi nhận, hiệu quả bảo vệ của mũi vắc xin phòng COVID-19 cơ bản giảm dần trong vòng sáu tháng sau khi tiêm và trong điều kiện xuất hiện các biến chủng mới. Đối với biến chủng Omicron, hiệu quả bảo vệ giảm rất nhanh do nồng độ kháng thể cần thiết để trung hòa vi-rút ở mức cao hơn so với các biến chủng vi-rút SARS-CoV-2 trước đây. Do đó, những người đã tiêm mũi cơ bản mà không tiêm mũi nhắc vẫn có nguy cơ mắc bệnh. 

Ông nói: “Người đã từng mắc COVID-19 vẫn có khả năng tái nhiễm và mắc các biến chứng của bệnh. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, người tái nhiễm vẫn có nguy cơ mắc bệnh ở mức độ nghiêm trọng và phải điều trị hồi sức tích cực”. 

Cũng theo ông Vương Ánh Dương, việc tiêm nhắc vắc xin COVID-19 sẽ làm gia tăng nồng độ kháng thể bảo vệ, giúp cơ thể không mắc COVID-19 hoặc giảm tỷ lệ nhập viện, giảm số ca tiến triển bệnh nặng và số ca tử vong do COVID-19. Theo một số nghiên cứu gần đây, những người đã tiêm vắc xin liều cơ bản và bị mắc COVID-19, miễn dịch bắt đầu giảm ở tuần 10 - 19 sau tiêm. Nếu những người này được tiêm nhắc vắc xin phòng COVID-19 thì sẽ khôi phục khả năng miễn dịch, duy trì hiệu lực bảo vệ trước nguy cơ nhiễm vi-rút SARS-CoV-2. 

Theo một nghiên cứu tại Pháp, nếu được tiêm liều nhắc, tỷ lệ người không tái nhiễm lên đến 81%. Còn theo một nghiên cứu tại Mỹ, những người từng mắc COVID-19, nếu chỉ tiêm hai liều tỷ lệ không tái nhiễm là 34,6%, nhưng nếu được tiêm liều nhắc thì tỷ lệ này là 67,6%. 

Theo một nghiên cứu gần đây do tạp chí y khoa NEJM công bố, hiệu quả bảo vệ sau tiêm mũi thứ tư thể hiện ở cả năm cấp độ của bệnh, bao gồm bảo vệ khỏi mắc bệnh, mắc bệnh có triệu chứng, mắc bệnh phải nhập viện, mắc bệnh nhập viện thể nặng nguy kịch và mắc bệnh dẫn đến tử vong. Cụ thể, hiệu quả bảo vệ khỏi mắc COVID-19 là 52%, hiệu quả bảo vệ khỏi mắc ở thể nhẹ có triệu chứng là 61%, hiệu quả bảo vệ khỏi nguy cơ nhập viện do mắc COVID-19 là 72%, hiệu quả bảo vệ khỏi mắc COVID-19 ở thể nặng, nguy kịch là 64% và hiệu quả bảo vệ khỏi tử vong do COVID-19 là 76%. 

Các nghiên cứu trên thế giới - trong đó có Việt Nam - cũng chỉ ra rằng, kháng thể kháng SARS-CoV-2 sẽ suy giảm đáng kể khoảng 15 tuần sau khi tiêm mũi vắc xin thứ ba, đặc biệt là kháng thể chống lại biến chủng Omicron. Do đó, việc tiêm vắc xin ngừa COVID-19 mũi thứ tư đặc biệt có ý nghĩa với nhóm có nguy cơ cao như người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch và người làm việc trong môi trường có nguy cơ phơi nhiễm cao.

Theo ông Phan Trọng Lân, dù hiệu lực của vắc xin có khác nhau đối với từng biến chủng của vi-rút gây bệnh COVID-19 nhưng vẫn có tác dụng giảm khả năng tử vong: “Hiện chúng ta vẫn chưa có đánh giá định lượng miễn dịch, tức chưa biết được với ngưỡng kháng thể nào thì có thể bảo vệ khỏi COVID-19, nhưng nếu so sánh người đã mắc và đã tiêm COVID-19 thì người đã tiêm vắc xin có kháng thể cao và lâu hơn”.

Bác sĩ tại Trung tâm Y tế Q.Bình Thạnh, TPHCM đến nhà thăm khám và tiêm vắc xin ngừa COVID-19 mũi nhắc lại cho người già - Ảnh: Phạm An

Phó giáo sư - tiến sĩ Trần Đắc Phu - Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam - cũng khẳng định, với biến chủng mới của SARS-CoV-2 như BA.5 thì vắc xin ngừa COVID-19 vẫn có hiệu quả trong việc làm giảm ca bệnh nặng và tử vong, từ đó bảo vệ sức khỏe của người dân và giảm nguy cơ quá tải cho ngành y tế. 

Huyền Anh